Istovremeno sa stvaranjem slobodnih teritorija u Srbiji 1942. godine počela se izgrađivati nova narodna vlast za razliku od stare vlasti, koja se stavila u službu okupatora. Prvi sreski narodnooslobodilački odbor osnovan je u Krupnju 5. septembra 1941. godine da bi se nakon savetovanja vojnog rukovodstva Srbije u Dulenu 16.septembra i vojnopolitičkog saveta u Stolicama, koje je organizovao CK KPJ krajem septembra 1941.godine počeo izrađivati celovit sistem narodne vlasti u Srbiji od mesnih, sreskih, okružnih do glavnog NOO za Srbiju koji je formiran u Užicu 17.novembra. Najsadržajniju aktivnost imao je gradski NOO u Užicu čije su odluke usaglašavane u CK KPJ. Sa ofanzivom u kojoj su učestvovale nemačke trupe kvislinzi i četnici krajem 1941. godine prestali su legalno da funkcionišu narodnooslobodilački odbori. U periodu 1942-1943. godine KPJ je obnavljala NOO do okružnog nivoa, koji su pretežno djelovali ilegalno. Posle Prvog zasedanja AVNOJ-a, KPJ je nastojala da formira antifašističko veće za Srbiju, povezujući se sa pojedinim građanskim političarima i određujući delegate za Drugo zasedanje AVNOJ-a na koje nisu poslati usred terora okupatora i njihovih saradnika. Srbiju na drugom zasedanju AVNOJ-a predstavljala su 24 delegata iz vojnih jedinica, koji su istakli da srpski narod ili Srbija „ nemaju ničeg zajedničkog sa onima koji su pobegli iz zemlje, izadli narod i organizovali bratoubilački rat ‟. Prema odlukama AVNOJ-a jugoslovenska država bibbila izgrađena na principu nacionalne federacije u kojoj bi Srbija bila jedna od šest federalnih jedinica . Sticajem istorijskih okolnosti, Srbija sve do oslobođenja u jesen 1944. nije mogla da ostvari celovit sistem narodne vlasti. Velika Antifašistička narodnooslobodilačka skupština je novembra meseca 1944., donela odluku o odobravanju rada predstavnika Srbije na Drugom zasedanju AVNOJ-a i da će srpski narod „ jasno dati izraz svojoj suverenoj volji u pitanju unutrašnjrg uređenja Srbije i Jugoslavije i režiti ga u punom jedinstvu i saglasno sa svojim demokratskim težnjama, koje su istovrmene sa demokratskim težnjama svih demokratskih naroda‟.
Pitanje statusa Vojvodine, Kosova i Metohije i Sandžaka nije se pominjalo u odlukama AVNOJ-a. To se rešavalo 1945.godine najpre na vanrednom zasedanju, ASNOS-a 7.-15. aprila kada je i pretvoren u Narodnu Skupštinu Srbije. Prihvaćena je rezolucija AVNO Sandžaka da se njegovih šest srezova pripoje Srbiji. Početkom jula predstavnička tela Autonomne pokrajine Vojvodine i Autonomne oblasti Kosova i Metohije donela su odluku da se priključe Srbiji. Formiranjem vlade Srbije aprila 1945. godine i Osnivačkim kongresom KPJ Srbije od 8. do 12. maja iste godine , konstituisane su sve partijske i državne institucije u Srbiji. Odlukom Trećeg zasedanja AVNOJ-a u avgustu1945. bio je završen proces izgradnje Srbije, kao složene federalne jedinice sa dve autonomne jedinice u svom sastavu, autonomnom pokrajinom Vojvodinom i autonomnom oblasti Kosovom i Metohijom, što je potvrđeno početkom 1946. dоnetim ustavom Jugoslavije i Srbije.
