Makedonija 2

U jeku oružanog ustanka u prvim mjesecima 1943. godine, u duhu potpunog priznavanja makedonskog naroda, a sa ciljem narodnooslobodilačkog pokreta u Makedoniji da bude vođena od jednog autoritetnog partijskog tjela, 19.3. formira se Komunistička partija Makedonije sa Centralnim komitetom, pri čemu partijska organizacija dobija potpunu autonomiju, samostalnost i inicijativu. Formiraju se pet operativnih zona i pet oblasnih komiteta, a CK KPM i reorganizovani Glavni štab NOV-a i POM-a sa komandantom Mihailom Apostolskim prebačeni su na teritoriju Zapadne Makedonije. Odluke sa sastanka CK KPM u Prespi 2.8.1943. godine pridonijeli su ubrzavanju formiranja većih vojnih formacija, bataljona i brigada kao i inicijativnog odbora za pripreme i održavanje Antifašističke skupštine Makedonije-ASNOM.

Narodnooslobodilački odbori kao nosioci nove narodne demokratske vlasti većom političkom aktivnošću: razvijaju CK KPM-a, NOMSM, AFŽ, otvaraju se prve škole na makedonskom jeziku, odlaze na drugo zasjedanje AVNOJ-a, u GŠ NOV-a i POM-a pristižu i prve strane vojene misije i vode se pregovori o razmjeni zarobljenika između GŠ i njemačke komande u Strugi.

Ratne akcije i operacije na prostoru Makedonije krajem 1943. i početkom 1944. godine proslavljaju brigade, kroz epopejne marševe, ofanzive i pohode protiv njemačkih, bugarskih i balističkih formacije, od čuvene Debarce, preko Prespe do Fuštane u Karadžovu, u egejskoj Makedoniji, od Zborska do Kozjaka kroz Istočnu Makedoniju, u februarskom pohodu i Proljetne ofanzive.